Datgelwyd plac coffa i gofio’r rhai a fu farw ac a effeithiwyd gan bandemig Covid-19 y penwythnos hwn (dydd Sadwrn, 31ain Mai 2025) yng Nglanyfferi gan aelodau Fforwm Pentref Glanyfferi a’r AS lleol, y Fonesig Nia Griffith.
Wedi’i leoli yng ngardd gymunedol Canolfan Gymunedol Calon y Fferi, mae’r gofeb yn rhan o brosiect a ddechreuodd yn Hydref 2021 i drawsnewid y tir gwag bryd hynny yn ofod agored defnyddiadwy i aelodau’r gymuned leol ei fwynhau.
Ar awgrym Jean James, ymddiriedolwr Fforwm Pentref Glanyfferi, penderfynwyd creu lle arbennig yn yr ardd i eistedd yng ngwaelod tawelwch natur i gofio’r rhai a fu farw ac a effeithiwyd gan Covid.
Cafodd coeden bedwen arian ei phlannu gan yr ymddiriedolwr Richard Harding a, ynghyd â Mark Harwood gyda chymorth adnoddau Siediau Dynion Glanyfferi, dyluniodd ac adeiladodd fainc derw gron sy’n cofleidio’r goeden i ddarparu lle ar gyfer myfyrio tawel.
Dyluniodd a gosododd un arall o wirfoddolwyr y Fforwm, Richard White, blac llechen sydd â Haiku hardd wedi’i ysgrifennu gan Jean wedi’i arysgrifio arno. Cafodd y plac ei ddadorchuddio mewn seremoni arbennig dan arweiniad ymddiriedolwyr Fforwm Pentref Glanyfferi, AS lleol yr ardal y Fonesig Nia Griffith a “The Ferryside Piper” Rick Lines.
Mae’r Haiku yn darllen:
Coed Coffa Covid
Coeden Goffa Covid
Deuwn i eistedd mewn tawelwch.
Ein gwreiddiau yn dal atgofion daearol.
Yr ydym, am byth, wedi ein huno mewn cariad.
Deuwn i eistedd mewn tawelwch
Ein gwreiddiau yn dal atgofion daearol
Rydyn ni, am byth, wedi ein huno mewn cariad.
Fforwm Pentref Glanyfferi 2020
Fforwm Pentref Glanyfferi 2020
Yn ogystal â sefydlu’r Ardd Gymunedol a’r Gofeb Covid, mae Fforwm Pentref Glanyfferi, elusen a sefydlwyd gan bobl leol yn ôl yn 2007, yn hyrwyddo lles, ymwybyddiaeth o gymuned, cynaliadwyedd ac ynni adnewyddadwy yn ogystal â darparu cyfleusterau hamdden i drigolion Glanyfferi a’r ardaloedd cyfagos.
Maent yn cynnal marchnad gymunedol a gynhelir ar ddydd Sadwrn olaf y mis o fis Ebrill i fis Medi a Marchnad Nadolig boblogaidd ym mis Rhagfyr, sesiynau tenis bwrdd bob pythefnos ac yn rheoli rhandiroedd gwelyau uchel sydd ar gael i’w rhentu i bobl leol dyfu eu cynnyrch eu hunain. Mae arian a godir trwy’r marchnadoedd yn cael ei ddosbarthu yn ôl i’r gymuned leol ac mae’r Fforwm hefyd wedi bod yn allweddol wrth gynorthwyo datblygiad Canolfan Gymunedol Calon y Fferi, gan godi miloedd o bunnoedd i ariannu ailweirio, gwresogi a goleuo’r neuadd fawr yn y Ganolfan yn ogystal â datblygu’r gofod awyr agored yn Ardd Gymunedol lle mae’r Goeden Goffa Covid a’r fainc bellach wedi’u lleoli.
Dywedodd Lucy Evans, Cadeirydd Fforwm Pentref Glanyfferi:
“Mae’r plac yn ffordd bwysig o sicrhau nad yw’r rhai a gollodd eu bywydau yn ystod Covid yn cael eu hanghofio. I lawer, roedd yn gyfnod emosiynol iawn a newidiodd fywydau a bydd hwn yn gofeb barhaol i gymuned Glanyfferi ymweld â hi pryd bynnag y bydd angen iddynt gymryd eiliad neu ddau i fyfyrio.
Mae seremoni heddiw yn uchafbwynt llawer iawn o ymdrech, amser ac ymroddiad a hoffwn ddiolch i bawb sydd wedi chwarae rhan yn y prosiect hwn ac yng ngwaith parhaus Fforwm Pentref Glanyfferi.”
Ychwanegodd y Fonesig Nia Griffith, Aelod Seneddol dros Lanelli:
“Roedd yn fraint heddiw ddadorchuddio’r gofeb hon sy’n coffáu pawb yr effeithiwyd arnynt gan Covid a’r anawsterau a ddaeth â’r pandemig i lawer o bobl.
Mae’r achlysur hwn hefyd yn atgof amserol o sut y gall cymunedau ddod at ei gilydd yng ngwyneb adfyd i helpu a chefnogi ei gilydd. Mae Fforwm Pentref Glanyfferi wedi gwneud eu hunain yn falch o sicrhau nad ydym byth yn anghofio’r rhai a gollwyd yn anffodus yn ystod y cyfnod hwnnw.”
