Mae’r Fonesig Nia Griffith, AS Llafur Llanelli wedi croesawu cynlluniau Llywodraeth y DU ar gyfer cyfres o ddigwyddiadau a dathliadau i’w cynnal ledled y wlad, i nodi 80 mlynedd ers diwrnod Buddugoliaeth yn Ewrop ar 8 Mai 1945 a Diwrnod VJ (Victory Over Japan).
Mawr oedd yr aberthau a wnaed trwy gydol chwe blynedd y rhyfel. Lladdwyd bron i 384,000 o filwyr Prydeinig wrth ymladd yn yr Ail Ryfel Byd a chollodd 70,000 o sifiliaid Prydeinig eraill eu bywydau.
Yn union fel yr ymgasglodd tyrfaoedd enfawr y tu allan i ddathlu diwedd y rhyfel ym 1945, mae Llywodraeth Lafur y DU eleni yn gwahodd y wlad i uno drwy gyfres o goffau a dathliadau, gan gynnwys cyngerdd Diwrnod VE, gorymdaith filwrol a phast hedfan, partïon stryd genedlaethol, a gwasanaethau yn yr Arboretum Coffa Cenedlaethol ac Abaty San Steffan, a bydd pob un ohonynt ar gael i’r cyhoedd drwy ddigwyddiadau â thocynnau, neu eu darlledu ar y teledu.
Bydd y dathliadau hyn yn gyfle i genedlaethau ddod at ei gilydd i rannu a chlywed straeon lleol am y rhyfel. Bydd sefydliadau celfyddydol ledled y wlad hefyd yn defnyddio diwylliant i adrodd straeon ein trefi, dinasoedd a phentrefi yn ystod yr Ail Ryfel Byd.
Mae Llywodraeth y DU yn annog trefi a dinasoedd ar draws y wlad i gymryd rhan yn y fenter Tip Top Towns, sy’n galw ar grwpiau cymunedol a gwirfoddol i ddod at ei gilydd i gael trefi a phentrefi yn barod ar gyfer dathliadau sy’n cael eu cynnal, trwy weithgareddau fel baneri crog, casglu sbwriel, a chrosio bonedi ar gyfer blychau llythyrau.
Dywedodd Clement Attlee ym 1943, “Yma yn y wlad hon, er bod ein rhaniadau gwleidyddol yn ddwfn, mewn amser o angen roeddem yn gallu eu goresgyn er budd y gymuned gyfan.” Mae coffau diwrnod VE/VJ eleni yn gyfle amserol i’n gwlad a’n cymunedau ddod at ei gilydd eto i gofio’r gwerthoedd a’r rhyddid a rennir hynny y brwydrodd cenhedlaeth yr Ail Ryfel Byd mor galed i’w hamddiffyn.
Mae’r fenter Llythyrau at Anwyliaid hefyd yn annog rhieni, neiniau a theidiau ac aelodau’r teulu i gloddio i hanes eu teulu eu hunain, dod o hyd i straeon o’r rhyfel, a’u rhannu yn www.ve-vjday80.gov.uk.
Bydd hyn yn cynllun Our Shared Story hefyd, sef adnodd addysg i ysgolion a fydd yn annog pobl ifanc i ymgysylltu â thystiolaeth a phrofiadau cyn-filwyr trwy gydol blwyddyn VE80.
Os hoffech gymryd rhan mewn digwyddiad lleol neu genedlaethol i nodi Diwrnod VE a VJ, ewch i ve-vjday80.gov.uk i gael rhagor o wybodaeth, syniadau ac adnoddau’r Llywodraeth i hysbysebu’ch digwyddiad.
Dywedodd y Fonesig Nia Griffith AS:
“Bydd gan y rhan fwyaf o bobl yma yn Llanelli gysylltiad uniongyrchol â’r rhai a wasanaethodd yn yr Ail Ryfel Byd, boed hynny drwy deulu, ffrindiau neu ein cymunedau lleol.”
“Wrth i ni agosáu at ben-blwydd VE/VJ yn 80 oed, sef yr olaf o bosibl i gynnwys y rhai a gyfrannodd yn uniongyrchol at y fuddugoliaeth, mae’r cyfle i glywed gan y rhai a brofodd yn ystod y rhyfel yn uniongyrchol yn lleihau. Mater i ni yw sicrhau bod cof y rhai a beryglodd gymaint i ni yma yn Llanelli ac ar draws gweddill y DU yn parhau am flynyddoedd lawer i ddod.
Roedd y bobl hyn yn barod i wneud yr aberth eithaf. Rwy’n falch bod Llywodraeth y DU wedi cyhoeddi cyfres o ddigwyddiadau cenedlaethol a lleol, i gofio’r rhai a fu farw, i nodi ein hanes, ac i ddathlu ein gwerthoedd cyffredin. Gwn fod Fforwm Dafen a grwpiau lleol eraill eisoes yn paratoi ar gyfer digwyddiadau ym mis Mai ac rwy’n annog unrhyw un a all i gymryd rhan yn lleol yn Llanelli ac mewn mannau eraill i goffau’r rhai a beryglodd gymaint i sicrhau ein dyfodol.”