Mae Llywodraeth y DU wedi gorfod gwneud y penderfyniad anodd i barhau â thaliadau tanwydd gaeaf ar gyfer y pensiynwyr tlotaf, mwyaf agored i niwed yn unig oherwydd bod y llywodraeth Dorïaidd flaenorol wedi gadael twll du o £22bn yng nghyllid y wlad.
Nid oedd hwn yn benderfyniad yr oedd unrhyw un eisiau ei wneud nac yn disgwyl ei wneud ond mae ei angen i gael cyllid ein gwlad yn ôl ar sylfaen gadarnach. Drwy wneud penderfyniadau anodd yn awr a darparu sefydlogrwydd economaidd, gallwn ddechrau denu’r buddsoddiad a’r twf sydd eu hangen ar ein gwlad i ariannu a chefnogi ein gwasanaethau cyhoeddus yn briodol.
Er mwyn amddiffyn y rhai mwyaf agored i niwed, bydd Taliadau Tanwydd Gaeaf yn parhau ar gyfer aelwydydd sy’n derbyn Credyd Pensiwn. Mae hyn yn sicrhau bod y pensiynwyr lleiaf cefnog yn cael cymorth wedi’i dargedu.
Yn ogystal, mae’r llywodraeth Lafur hon yn dal i fod yn gwbl ymrwymedig i gynnal y clo triphlyg ar bensiynau, a fydd o fudd i bob pensiynwr, a chefnogi pensiynwyr drwy raglenni inswleiddio cartrefi. Rhoddodd y clo triphlyg £900 ychwanegol i bensiynwyr eleni ac mae rhagolygon yn awgrymu y bydd yn rhoi tua £460 iddynt y flwyddyn nesaf a thua £1700 dros gyfnod y senedd hon.
Fodd bynnag, rwy’n deall ac yn rhannu pryderon ynghylch yr effaith bosibl y gallai’r newid hwn ei chael ar rai unigolion h?n yn ein cymuned, yn enwedig y rhai sydd ychydig yn uwch na’r terfyn credyd pensiwn.
Y sefyllfa bresennol yw bod y Lwfans Tanwydd Gaeaf wedi bod yn mynd i bob aelwyd sy’n bensiynwr, o’r rhai sy’n dibynnu ar gredyd pensiwn i’r rhai y mae eu hincwm ymhell uwchlaw’r cyflog cyfartalog. Mae hynny’n anodd iawn ei gyfiawnhau, yn enwedig gan fod yr argyfwng costau byw dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf wedi taro aelwydydd o bob oed.
Felly byddai pleidleisio yn erbyn cael gwared ar y lwfans tanwydd gaeaf wedi gadael y lwfans yn mynd i’r cyfoethog iawn.
Yn lle hynny, rwy’n cydnabod yr heriau a wynebir gan yr unigolion hynny y mae eu hincwm ychydig yn uwch na’r trothwy Credyd Pensiwn ac rydym yn archwilio ffyrdd o ddarparu cymorth ychwanegol. Mae hyn yn cynnwys cymorth grant i’r rhai mewn angen penodol, fel y cronfeydd dewisol blaenorol a weinyddwyd gan awdurdodau lleol. Mae’r llywodraeth wedi ymrwymo i sicrhau sefydlogrwydd economaidd a bydd yn parhau i adolygu polisïau i amddiffyn y rhai sydd mewn caledi ariannol.
At hynny, rydym yn gwneud ymdrechion ar y cyd i sicrhau bod yr unigolion hynny sy’n gymwys i gael Credyd Pensiwn yn ei dderbyn mewn gwirionedd, gan gynnwys cyflogi staff ychwanegol yn yr Adran Gwaith a Phensiynau i ymdrin â’r cynnydd rydym yn gobeithio ei weld yn nifer y ceisiadau. Yn ogystal, bydd yn cael ei ôl-ddyddio am dri mis i wneud iawn am yr oedi wrth ei brosesu.
Yn lleol, rwyf eisoes wedi gwneud trefniadau gyda’r Ganolfan Cyngor ar Bopeth i ddarparu sesiynau ychwanegol i unigolion i wirio a ydynt yn gymwys i gael Credyd Pensiwn, ac rwy’n anfon miloedd o lythyrau at y rhai a allai ddymuno manteisio ar y cyfle hwn i wirio eu cymhwysedd.
Yma yn Sir Gaerfyrddin yn unig, mae pensiynwyr ar incwm isel yn colli allan ar £5m o Gredyd Pensiwn y maent yn gymwys i’w gael ond nad ydynt wedi’i hawlio. Byddwn yn eich annog chi a’ch anwyliaid i wirio a ydych chi neu nhw yn gymwys drwy fynd i’r ddolen ganlynol: www.gov.uk/credit-pension/eligibility neu drwy ffonio llinell hawlio Credyd Pensiwn ar 0800 99 1234.
Mae’r llywodraeth hefyd wedi ymrwymo i gynyddu’r nifer sy’n hawlio Credyd Pensiwn drwy strategaeth gynhwysfawr sy’n cynnwys:
- Cydweithio ag Elusennau a Chynghorau Lleol i gynyddu ymwybyddiaeth a chefnogaeth ar gyfer ceisiadau Credyd Pensiwn.
- Cyflymu ymgyrch yr Adran Gwaith a Phensiynau i gynyddu’r nifer sy’n hawlio Credyd Pensiwn, gan sicrhau bod pensiynwyr cymwys yn ymwybodol o’u hawliau.
- Uno Budd-dal Tai â Chredyd Pensiwn i symleiddio’r broses a sicrhau bod y rhai sy’n gymwys ar gyfer y ddau fudd-dal yn eu derbyn heb unrhyw rwystrau gweinyddol ychwanegol.
Roedd y penderfyniad i ddileu Taliadau Tanwydd Gaeaf oddi ar y rhai nad oeddent yn derbyn Credyd Pensiwn yn wir yn anodd ac ni chymerwyd yn ysgafn. Fodd bynnag, fe’i gwnaed fel rhan o strategaeth ehangach i fynd i’r afael â’r heriau economaidd difrifol a etifeddwyd gennym. Datgelodd archwiliad diweddar y Trysorlys orwariant sylweddol ac ymrwymiadau heb eu hariannu gan y llywodraeth flaenorol, a oedd yn golygu bod angen gweithredu ar unwaith a phendant i adfer sefydlogrwydd economaidd a rheoli gwariant cyhoeddus.
Byddaf yn parhau i gynrychioli lleisiau ein cymuned ac yn ymladd dros hawliau a lles pobl h?n yn Llanelli.