Fel rhan o Wythnos Gweithredu ar Ddementia 2024 (13-19 Mai 2024), mynychodd y Fonesig Nia Griffith, Aelod Seneddol Llanelli, sesiwn galw heibio Seneddol a gynhaliwyd gan Gymdeithas Alzheimer a rhoddodd ei chefnogaeth i alwad yr elusen am gamau brys i wella diagnosis dementia.
Dementia yw lladdwr mwyaf y DU a bydd 1 o bob 3 o bobl sy’n cael eu geni heddiw yn datblygu’r cyflwr. Ar hyn o bryd mae bron i 1 miliwn o bobl yn y DU â dementia, ac eto amcangyfrifir yng Nghymru nad yw 1 o bob 2 o bobl â dementia wedi cael diagnosis.
Mae hyn yn golygu bod miloedd o bobl yn wynebu dementia yn unig, heb fynediad i’r gofal a’r cymorth hanfodol y gall diagnosis eu cynnig. Mae diagnosis cynnar yn hanfodol i reoli symptomau dementia ac osgoi dod i ben mewn argyfwng.
Mae Cymdeithas Alzheimer yn galw ar Lywodraethau ledled y DU i wneud mwy i sicrhau bod pobl yn cael diagnosis cynnar a chywir o ddementia. Mae’r elusen am weld targedau cyfradd diagnosis dementia newydd uchelgeisiol ond cyraeddadwy yn cael eu gosod ar gyfer y dyfodol, camau gweithredu i fynd i’r afael ag amrywiadau rhanbarthol mewn cyfraddau diagnosis a buddsoddiad yn y gweithlu a’r offer sydd eu hangen i wneud diagnosis o fwy o bobl yn gynnar ac yn gywir.
Yn y sesiwn galw heibio, dysgodd y Fonesig Nia am bwysigrwydd diagnosis dementia wrth roi mynediad i bobl at y gofal a’r cymorth sydd eu hangen arnynt, yn ogystal â chynllunio ar gyfer y dyfodol. Mae diagnosis cynnar a chywir hefyd yn allweddol i nodi pobl a allai fod yn gymwys ar gyfer triniaethau posibl ar gyfer clefyd Alzheimer a sicrhau nad ydynt yn colli allan.
Dywedodd y Fonesig Nia Griffith AS:
“Gydag un o bob dau o bobl yn byw gyda dementia yng Nghymru yn dal heb ddiagnosis, mae’n hanfodol ein bod yn cynyddu cyfraddau diagnosis yn Llanelli a ledled y DU.”
“Mae pawb sy’n byw gyda dementia yn haeddu diagnosis cynnar a gwybod pa fath sydd ganddyn nhw, er mwyn caniatáu iddyn nhw gael mynediad at y driniaeth a’r cymorth maen nhw’n eu haeddu.”
Os ydych chi’n poeni amdanoch chi’ch hun, neu rywun agos atoch chi, gwiriwch eich symptomau heddiw gan ddefnyddio rhestr wirio symptomau Cymdeithas Alzheimer. Ewch i alzheimers.org.uk/checklist neu ffoniwch y Llinell Cefnogi Dementia ar 0333 150 3456 (0333 094 7400 yn Gymraeg).