Beirniadodd AS Llanelli, Nia Griffith heddiw y Ceidwadwyr am ddegawd o drafferth, oedi a chynllunio gwael ar sector ynni Prydain – yn ogystal â galw am dreth ffawdelw ar Olew a Nwy Môr y Gogledd i atal biliau ynni rhag codi dros y flwyddyn nesaf.
Tynnodd sylw at fethiant Llywodraeth Dorïaidd y DU i fodloni potensial enfawr ynni adnewyddadwy a niwclear Prydain a’i methiant i reoleiddio ein marchnad ynni yn iawn, gan arwain at fethdaliadau i ddwsinau o gwmnïau ynni. Y canlyniad yw prisiau’n codi’n gyflym ac argyfwng ynni yn taro miliynau, gan gynnwys llawer o deuluoedd ledled Llanelli.
Er mwyn mynd i’r afael â’r argyfwng uniongyrchol, mae Llafur yn galw am fesurau wedi’u hariannu’n llawn nawr i leihau’r codiad pris disgwyliedig ym mis Ebrill – gan arbed tua £200 neu fwy i’r rhan fwyaf o deuluoedd – a thargedu cymorth ychwanegol i atal fwy o gywasgiad ar deuluoedd incwm canol, pensiynwyr a’r rhai sy’n ennill y lleiaf, gan dderbyn hyd at £600 oddi ar filiau ac atal yr holl gynnydd mewn biliau ynni a ddisgwylir ar hyn o bryd.
Byddai hyn yn cael ei dalu gyda threth ffawdelw untro ar gynhyrchwyr Olew a Nwy Môr y Gogledd sydd wedi elwa o’r codiadau pris.
Gan dynnu sylw at ba mor hanfodol yw cadw biliau ynni yn is yn y dyfodol, mae Llafur wedi dweud y byddent yn:
- Lleihau dibyniaeth Prydain ar nwy o dramor drwy gyflymu ynni adnewyddadwy a niwclear newydd
- Sicrhau fod miliynau yn fwy o gartrefi yn gynnes ac wedi’u hinswleiddio’n dda, gan arbed £400 y flwyddyn ar gyfartaledd i deuluoedd ar eu biliau.
- Rheoleiddio’r farchnad yn well, gydag addewid i beidio byth eto â gadael i gwmnïau ynni chwarae’n gyflym ac yn rhydd gyda’r rheolau.
Dywedodd NIA GRIFFITH:
“Deng mlynedd o fethiant polisi ynni’r Ceidwadwyr, mae gofid ac oedi wedi creu argyfwng prisiau sy’n cael ei deimlo gan bobl yma yn Llanelli.
“Dyna pam y byddai Llafur yn rhoi sicrwydd i deuluoedd lleol trwy gymryd mesurau wedi’u hariannu’n llawn i arbed tua £200 neu fwy i’r rhan fwyaf o deuluoedd, gan dargedu cymorth ychwanegol ar ben hynny ar gyfer y rhai ar incwm canol gwasgedig, pensiynwyr a’r rhai sy’n ennill y cyflogau isaf.
“Ond mae angen mwy nag ateb tymor byr. Byddai cynllun Llafur i gadw biliau ynni yn is yn y dyfodol yn golygu cyflymu’r buddsoddiad mewn ynni adnewyddadwy, er mwyn lleihau’r ddibyniaeth ar danwydd ffosil wedi’i fewnforio ac i fynd i’r afael â’r newid hinsawdd, yn ôl-ffitio miliynau o gartrefi i arbed £400 y flwyddyn ar gyfartaledd i deuluoedd ar eu biliau, a diwygio ein system ynni diffygiol. Mae ond yn iawn, wedi’r cyfan, y gofynnir i’r cynhyrchwyr ynni sy’n elwa o’r argyfwng hwn i dalu eu cyfran deg.”